Filed under: Heb Gategori | Tagiau: Byw yn yr Ardd, cymry, Del, dyffryn nantlle, ennill, felly, garddio, Juno, llysiau, Olga, radio Cymru, Sioe Rhydymain, Thorne, Thornton, tips, Tyfu Pobl, Wrecsam
Rhag ofn eich bod chi’n poeni ble mae Byw yn yr Ardd wedi mynd, mae’r enw wedi newid. Tyfu pobl fydd enw’r gyfres yma, ac mi fydd gwybodaeth amdani yn eich papurau lleol yn fuan, gobeithio. Roedd na rywbeth ar Radio Cymru hefyd, ond glywes i mono fo. Mi fedrai wastad ‘wrando eto’ mae’n siwr. Da ydi technoleg ynde? Heblaw am y dechnoleg ar y wefan yma, neu fy ipad i. Dyna un rheswm pam nad ydw i wedi bod yn blogio llawer yn ddiweddar – mae’n ormod o gybol! Methu cywiro fy hun heb fynd rownd y byd a chychwyn eto, ac mae’r cursor am ryw reswm yn y man gwbl anghywir felly dwi methu gweld be dwi’n depio! Aaaaa!
Nes i roi’r ffidil yn y to ar ol sgwennu hynna pnawn ma, ac mae’n bihafio’n well heno, diolch byth.
Reit, ble ro’n i? O ia. Tyfu pobl. Pan welwch chi’r gyfres mi fydd yn gneud mwy o synnwyr. A peidiwch a phoeni, mi gewch chi dips tyfu yr un fath- wel, tyfu llysiau o leia. Weles i’r rhaglen gynta wythnos dwytha ac mae’n edrych reit dda! Mae’r bosys yn hapus hefyd, felly ( yn dibynnu ar y ffigyrau gwylio am wn i), bosib y bydd na Dyfu Pobl o ardal wahanol flwyddyn nesa. Gawn ni weld pa mor blwyfol ydi’r Cymry. Ydi rhywun o Abertawe/ Machynlleth/Wrecsam yn mynd i fod a diddordeb mewn pobl o Ddyffryn Nantlle? Difyr fydd gweld.
Ond welwch chi fawr o ngardd i, felly dyma ambell lun!
A dyma lle bu coeden Dolig fechan wnes i ei phlannu ryw ddeg mlynedd yn ol, dyfodd i fod yn anghenfil – sitka spruce oedd hi os cofia i’n iawn. Blwmin pigog beth bynnag! Ond rwan, diolch i hen gyfaill a’i fwyell, mae hi wedi mynd, a’r dderwen fach yma’n cael llonydd i dyfu yn lle.
A dyma luniau o Sioe Rhydymain a’r cylch. Nid fy llysiau i oedd rhain, ond Crispin a Karen, dau ddysgwr lleol. Chawson nhw’m cynta chwaith, ond mae nhw’n ddel tydyn?
Ond fi nath y chytni yma – efo afalau o’r ardd (mae gen i gannoedd) a nionod coch (siop – dwi’n cael dim hwyl ar dyfu nionod) a ges i 3ydd, cofiwch. Haeddu cynta os dach chi’n gofyn i mi, ond dyna fo…
A dyma fy ffrind Olga, a’i dalmatian, Juno. Doedd hi’m wedi meddwl cystadlu, ond nes i fynnu ac mi enillodd ddosbarth y ci mawr! Ro’n i wedi gadael Del druan adre…
A cwpwl o luniau eraill dwi’n eitha balch ohonyn nhw:
Ac yn olaf, Del efo’i ffrind newydd Thor, neu Thorne neu Thornton. Ddim yn siwr iawn pa un sy’n gywir bellach. Ffrindiau wedi ei fabwysiadu a ddim yn rhy hoff o’r enw Thorne. O’n i’n meddwl sa Sion yn swnio’n debyg i Thorne i glustiau ci ond dyna fo. Doedd Del ddim yn rhy hoff ohono fo i gychwyn ( mae o dwtsh yn fawr a thrwm a thrwsgl…) ond maen nhw’n gneud yn iawn rwan a’i chynffon yn troi fel hofrennydd pan mae’n ei weld. Diolch byth!
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: Byw yn yr Ardd, Del, ffrwd y gwyllt, instagram, Jac a Tesni, Meg, mentro, Sioned, Wordpress
Mentro i flogio dwi’n ei feddwl. Mae angen amynedd Job i wneud hynny efo WordPress y dyddie yma. Dwi’n meddwl mai isio pres gen i i gael fersiwn gwell maen nhw. Ond gawn nhw fynd i ganu! Onibai fod Byw yn yr Ardd yn fodlon talu, wrth gwrs … mae’r ceinioge’n brin yn Ffrwd y Gwyllt a dyna fo.
Yn y cyfamser, rhegi a gwylltio wrth lwytho lluniau a thrio rhwystro’r hyn dwi’n ei sgwennu rhag diflannu fydd hi.
Yn gynta, dyma i chi rai lluniau dwi wedi eu cymryd efo’r ipad drwy’r app instagram. Hoffi rhain, rhai i mi ddeud.
Ond mae llwytho’r rheina’n cymryd drwy’r nos. Asiffeta, mae isio gras.Iawn, driwn ni lun gymerwyd bore ma ta, o Meg fy nith a Del fy nghi yn y cae nid nepell o’r ty pan aethon ni am 8 milltir ar y beic bore ma.
Dwy ddel, ylwch …
Mi fu Jac a Tesni, plant Sioned fy nghnither yma chydig ddyddiau’n ôl, ac mae’r ffrwd fel magned i blant yr oed yna:
Ond mae chwarae’n siwr o droi’n chwerw yn y diwedd, pan ti’n chwarae efo dwr, ac mi gafodd Tesni druan socsan…
Gwell oedd eu gyrru i rannau eraill o’r ardd i sychu:
Ydi, mae fy ngardd i’n nefoedd i blant! Ac i minna, rhaid i mi ddeud.
O, a mae na griw arall o Ferched y Wawr yn dod draw wythnos nesa. Felly dwi wedi bod yn chwynnu, bobol bach. Mae’n edrych yn dda yma!
Ac er mod i wedi pasa llwytho mwy o stwff am y cynllun yn Nyffryn Nantlle heddiw, mae gen i ofn colli hwn i gyd, felly dyna ni am y tro. Ffiw!
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: bocs adar, Cynefin yr Ardd, Del, Dochan, Emrys Frongoch, Gwyn Dolhendre, perthyn, Rhiannon Frongoch, sied eco, snip, titw tomos las, to
Mi fydd gwylwyr y gyfres wedi gweld y to newydd bellach. Ond mae ‘na fwy i’r stori na’r hyn welsoch chi!
I ddechrau, sbiwch ar y llun yma ( cliciwch arno i’w wneud yn fwy):
Dyma’r sied cyn i Gwyn a’r hogia ddod i gael trefn. Mi sylwch fod ‘na focs adar yn crogi ar y dde. Ond oedd o’m yno pan ddechreuon ni ffilmio … dim ond cysgod lle bu. Dach chi’n gweld, roedd ‘na ditws tomos gleision wedi nythu ynddo fo – ac roedd na gywion ynddo fo. Ond byddai’n rhaid ei symud os am neud y to.
Rwan, do’n i’m isio gneud hynny, ond doedd na’m dewis – rhaid oedd cael to newydd! Mi wnes i ffonio cyfaill sy’n dallt adar ac mi ddeudodd o y gallen ni ei symud os oedd raid – ond fesul chydig, a ddim yn rhy bell. Faint ydi rhy bell?! Chydig lathenni. O diar… nes i ei roi yn y goeden ar y dde i gychwyn ond doedden nhw’n fel tasen nhw’n ei weld nac yn clywed y cywion yn galw – gormod o swn dwr o’r rhaeadr fechan o bosib. Iawn, y sied ar y chwith ta. Dyma ei osod yno – a gweddio.
Ond roedd y titws druan yn dal i hedfan i lle bu’r bocs. Os gwyliwch chi’r rhaglen eto, mi welwch chi’r titw’n mynd nôl a mlaen mewn panics glân y tu ôl i mi tra dwi’n trio gneud darn i gamera. Roedd y cyfarwyddwr, y dyn camera a’r dyn sain yn gwneud dim ond gwylio’r adar a finne’n gneud fy ngorau glas i drio bod yn naturiol a pheidio dangos mod i mewn gwewyr! Pam na wnaethon ni ffilmio hyn neu gyfeirio ato fo? Am ein bod ni’n teimlo’n gas ac euog ac yn cachu brics, dyna pam! Ond diolch byth, mi doth un rhiant o hyd i’r lleoliad newydd yn y diwedd, a sôn am floedd, sôn am ryddhad, bron nad o’n i isio rhoi clamp o sws i bawb! Mi fyddwch chi’n falch o glywed bod y cywion bellach wedi dysgu hedfan a gadael y nyth yn ddiogel. Ffiw. Ond wnai’m gwneud hynna eto ar frys.
Beth bynnag, dyma lun o’r hogie – Gwyn Dolhendre, Dochan, ei fab, ac Emrys fy nghefnder. Ia, yr un tal, golygus. Gallu deud ein bod ni’n perthyn tydach? 😉 Mae o’n fab i Rhiannon Frongoch, sef chwaer ieuengaf fy mam, ac mae hi’r un oed â fi. Roedd Mam a Nain yn feichiog yr un pryd – hawdd ei neud pan mae gynnoch chi ddeg o blant.
Beth bynnag, dyma i chi fwy o luniau o’r broses:
Ac oedd raid iddyn nhw ddangos y bali porta-potty yn y sied ar y rhaglen? prynu hwnna ar gyfer y campafan wnes i, ond mae’n rhy fawr o beth coblyn, felly os dach chi’n nabod rhwyun sydd angen un, rhowch wybod. Fawr o awydd ei roi ar ebay …
A thra roedd yr hogia ( a finne, gyda llaw) yn gweithio’n galed a chwysu, ( coblyn o hogie da ydyn nhw, yn gwybod be ydi gwaith, yn gyflym ac yn daclus tu hwnt, a dwi’m jest yn deud hynna am mod i’n perthyn) ble roedd y criw ffilmio? Yn torheulo yn y cae.
Beth bynnag, dyma’r to ar y diwedd:
A dyna ddangos bod chydig o’r sedum yn fyw o hyd. Mae’r system draenio wedi bod yn gweithio’n wych yn ystod y glaw mawr diweddar, felly mae gen i ffydd bod y sied yma i aros. Felly beryg y dylwn i ffendio’r amser i’w dacluso eto. Pan fyddai wedi gorffen y nofel ma i’r arddegau! Dwi ar y bennod olaf, diolch byth.
O, a sôn am lyfrau – dyma i chi un da. 
A lluniau arbennig o bwll i’r ardd os gai ddeud – efo ci coch del iawn. Ci sydd newydd gael y ‘snip’ heddiw ac sy’n crio yn ei choler lampshed tra dwi’n sgwennu hwn. Y greadures. A chaiff hi’m rhedeg am bythefnos! Nefi wen. Be wnawn ni’n dwy? Pesgi, beryg …
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: Adra, anrheg, chwyn, Cymraeg, Del, Gaynor Davies, llysiau, Nain, radio Cymru, Taid, tocio, When God was a rabbit
Chwefror yn barod?! Mae 2012 yn rasio heibio myn coblyn. Mi fues i’n tacluso a thocio dros y penwythnos, jest cyn iddi rewi. Siapio chydig ar goediach a gwrychoedd, fel eu bod nhw’n tyfu’n well pan ddaw’r gwanwyn. Mae’r bin brown yn orlawn, y bin compost yn llawn at yr ymylon a llwyth o stwffiach yn pydru mewn pentwr yn y gornel bellaf ( rhyw fath o domen gompost sy’n sicr yn gweithio gan fod gen i chwyn ffantastic yn tyfu yno).
A sôn am chwyn, tydi’r llun uchod yn grêt? Anrheg bach Cymraeg, difyr ar gyfer y dynion yn eich bywyd sy’n garddio – neu o leia’n rhoi cynnig arni. Fan hyn maen nhw ar gael:
http://www.adrahome.com/index.php?main_page=product_info&products_id=575&language=cy
Cyfle i chi gefnogi cwmni Cymraeg. Ydw i’n cael hysbysebu ar hwn dwch? Dwi’m yn gweld pam lai a dwi’n meddwl ei bod hi’n ddyletswydd arnai i roi sylw i gynnyrch Cymraeg o Gymru. Dach chi’n cytuno? Cofiwch chi, dydi’r llechi bach yma’n dda i ddim i mi gan nad oes gen i unrhyw ddyn yn fy nheulu sy’n garddio. Roedd Taid Frongoch, tad fy mam, yn tyfu llysiau yn arbennig o lwyddiannus, ond mae o wedi’n gadael ers blynyddoedd rwan, fel y taid arall, Taid Gronant, ond doedd o’m yn trafferthu efo llysiau o gwbl mae’n debyg. Nain oedd yr un oedd yn hoffi blodau ond er ei bod hi’n rhyfeddol am 96
ac yn dal i fyw ar ei phen ei hun ( dyma hi efo Del), dydi hi’m yn gallu garddio ryw lawer rwan. Fi sy’n gneud hynny iddi, fwya. Jest plannu pethau mewn potiau a chadw trefn ar y rhosod a’r chwyn. Mae hi wrth ei bodd efo lliw o gwmpas y lle, a gawson ni flwyddyn dda yn 2011, chwarae teg.
Mae Mam yn garddio’r mymryn lleia ( ond fi sy’n tocio’r rhosod) a does gan Dad ddim diddordeb o fath yn y byd. Ond mae’n un da am godi waliau, chwarae teg. Y ddawn yn dod yn handi acw weithie!
Rhywbeth arall sydd ar werth ar wefan ‘Adra’ ydi hwn:
Mae gen i bot neu ddau fel yna fy hun a dwi wrth fy modd efo nhw. A rhag ofn nad ydw i i fod i hysbysebu un cwmni yn ormodol, maen nhw ar gael hefyd ( neu mi roedden nhw llynedd …) yn y farchnad ar sgwâr Dolgellau sy’n cael ei chynnal ar fore Sul unwaith bob mis. Braidd yn drwm i’w postio hefyd, ddeudwn i. Ond mae o i fyny i chi! Roedd na rai yn ‘Spectrum’ Machynlleth ar un adeg hefyd.
Er mod i wedi bod yn tacluso, mae arna i ofn bod y ty gwydr ‘chwythu i fyny’ yn dal yn grempog ar y gwair. Dwi’m wedi sbio ar y bali peth. Mi wnai drio ei chwythu i fyny eto pan gai’r amser a’r awydd, jest i weld faint o byncjars sydd ynddo fo. Ac ydw i’n mynd i drio eu trwsio? Ym … gawn ni weld.
O ia, ges i goblyn o hwyl yn sgwrsio efo Gaynor Davies ( nid Gaenor ydi hi naci? Naci, siwr mai Gaynor ydi hi) ar Radio Cymru bnawn Sul. Ro’n i’n cael dewis tair cân a malu awyr am hir rhyngddyn nhw – pleser pur. Os ydach chi isio gwybod sut fath o falu wnes i, mi fydd i’w glywed ar yr iplayer ar wefan radio Cymru am ryw bythefnos, dwi’n meddwl. Dwi’n mwynhau’r radio fel cyfrwng. Cymaint mwy o ryddid na sydd ar deledu – am ei fod o gymaint rhatach, felly llai o bwysau i fod yn fyr a chryno.
Yn darllen ‘When God was a rabbit’ rwan – hwnnw’n bleser pur hefyd.
BLOG GARDDIO BETHAN GWANAS 