Filed under: Heb Gategori | Tagiau: Bangkok, bisgedi mêl, cwyr, Edward Werner, Gwrach y Gwyllt, gwyliau, Hanka, Higher Sorbian, mêl, Saigon, seilej, Sioe Ganllwyd, Sioe Rhydymain, Sorbeg Uchaf, tarten iola Horan
Sbiwch yr holl fu’n cystadlu yn yr adran fêl yn Sioe Ganllwyd. Sioe fechan ydi hi, ond roedd Carys wedi hel cystadleuwyr o bob man! 
Roedd y stwff efo cwyr yn werth ei weld hefyd. Dwi’m wedi mentro gneud dim efo fy nghwyr eto. Ond mi wnes i gystadlu efo fy mêl yn yr adran mêl golau:
A nagoes, does na’m cerdyn o unrhyw liw wrth fy mêl i! Carys gafodd y cerdyn coch … mae gwybodusion y byd mêl ( wel, Wil) yn trio deud mai ffliwc oedd y ffaith i mi ennill yn Sioe Talybont. Hmff. Ac yn synnu at y ffordd ro’n i’n hidlo fy mêl ar y rhaglen y noson o’r blaen! Ylwch, dim ond unwaith o’r blaen dwi wedi mynd drwy’r broses, iawn? Ac ro’n i’n eitha siwr mod i’n gwneud rhywbeth o’i le. Be, dwi ddim yn siwr, ond gai wybod, dicini …
Ges i affliw o ddim am fy misgedi mêl chwaith:
Ond roedden nhw’n flasus tu hwnt. Iawn, bosib nad oedden nhw i gyd cweit yr un lliw, ond dyna fo …
A dyma lun o darten Iola Horan, sy’n ennill am ei tharten ym mhob sioe mae’n trio ynddi:
Be ydi’r gyfrinach dwch? A sut mae gneud tarten sy’n plesio’r beirniaid? Sgen i’m clem.
Roedd ‘na bob math o gystadleuthau ‘gwledig’ gwahanol yno:
Yn wair a gwellt a seilej ( yn y bag Aldi!) a llysiau rhyfeddol o ystyried y tywydd a’r malwod.
Llongyfarchiadau i’r enillwyr oll, ac i Carys ac Enid yn enwedig, am drefnu’r holl beth – sydd ddim yn hawdd, mi wn. Cefnogwch eich sioeau bach lleol – a chynigiwch helpu os allwch chi! Mae Cyfarfod Blynyddol Sioe Rhydymain am 7.30 ar nos Fercher Tachwedd 7fed – a byddai croeso mawr i wynebau newydd …
Llun bach arall i chi rwan:
Edward Werner, darlithydd o Leipzig ydi hwn, efo copi o ‘Hanka’, sef ei gyfieithiad o ‘Gwrach y Gwyllt’ i iaith o’r enw Sorbeg Uchaf ( Higher Sorbian), iaith leiafrifol yn ardal yr Almaen. Sbiwch ar Wicipedia os am fwy o fanylion am yr iaith. Mae o wedi dysgu Cymraeg ( wrth gwrs – sut arall fyddai o wedi gallu cyfieithu’r nofel?!) ac mi benderfynodd bod ‘na themau yn fy nofel i fyddai’n gweithio ar gyfer siaradwyr Sorbeg uchaf hefyd … dach chi’n gweld! Mae ‘na fwy na jest rhyw yn fy nofelau i, ffenciw! Ac ia, yn Ffrwd y Gwyllt mae o – alwodd o acw i roi copi i mi, cyn i ni fynd i hel madarch i ginio. Fel mae rhywun …
A dyna fy mlog olaf am sbel – dwi’n mynd ar fy ngwyliau (o’r diwedd) ddydd Gwener. Dwi’n mynd i feicio o Bangkok i Saigon. Gewch chi’r hanes pan ddoi’n ôl.
Twdlw am y tro – mae gen i waith pacio i’w wneud. X
*Newydd gael ebost yn holi sut yn union dwi’n bwydo’r adar efo uwd:
Dim ond taflu’r ‘rolled oats’ sych ar y lawnt/llwybr yn syth o’r bocs.
Neu ar y bwrdd adar – lle bynnag.
Dim llanast – mae fy adar i’n ei sglaffio i gyd o fewn dim!
Ond mae’n debyg eu bod yn hoffi sbarion uwd wedi ei goginio hefyd.
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: blackberries, casglu, chanterelles, cnau, Coed y Brenin, Edward Werner, Gifts from the garden, gin eirin tagu, Gwrach y Gwyllt, Hanka, Higher Sorbian, madarch, mafon duon, mwyar duon, puffball, wiwerod
Mi fydda i’n mwynhau’r hydref am sawl rheswm; tywydd gwell gan amlaf – er nad ydi hi’n rhy wych yma hyd yma; ond mae hel cnau, madarch a mafon duon ac ati yn rhoi pleser mawr i mi. Mae’r cnau yn eitha da eleni, dim ond bod ‘na ormod o wiwerod o gwmpas.
Nid yn unig maen nhw’n dwyn bwyd yr adar, ond maen nhw’n sbydu fy nghoed cyll i hefyd!
Es i am dro efo ffrind ddoe i Goed y Brenin a dod o hyd i chanterelles anferthol, hyfryd, oedd ddim wedi cael gormod o sylw gan falwod.
Hyfryd wedi eu ffrio efo pupur du a chydig o hufen. O, ac es i am dro efo dyn o Leipzig rai dyddiau ynghynt, Edward Werner, sydd wedi cyfieithu ‘Gwrach y Gwyllt’ i Sorbeg Uchaf. ‘Hanka’ ydi’r enw Sorbeg ar y nofel rwan. Ydi, mae’r iaith yn bod – googlwch ‘Higher Sorbian’. Iaith leiafrifol arall, yn ardal yr Almaen ( mae ‘na Sorbeg Isaf hefyd), ac roedd Edward yng Nghymru ar gyfer cynhadledd ym Mangor. Ac fel y rhan fwya o bobl yn nwyrain Ewrop, mae o’n gallu gweld madarch lle fysech chi a fi’n cerdded heibio heb weld dim. Mi gawson ni omlets madarch gwyllt wedyn – efo chanterelles a puffballs –
Maen nhw’n fwytadwy os ydyn nhw’n dal yn wyn tu mewn – fel arfer pan maen nhw’n fychan. Ond mae na ‘Giant puffballs’ ar gael – sbiwch!
Nid Edward ydi hwnna gyda llaw, llun ges i oddi ar y we ydi o. Dim clem pwy ydi’r boi yna. Dwi’m wedi gweld puffball fel’na erioed. Ond blasus iawn meddan nhw!
Mae’r eirin tagu ( sloes) yn brin ofnadwy yn yr ardal yma, gyda choed sydd fel arfer yn diferu efo nhw yn gwbl wag neu efo dim ond un neu ddwy eirinen fach unig arnyn nhw. Mae gen i ffrindiau sydd â llond rhewgelloedd o eirin llynedd, ac mi gai rheiny os oes angen meddan nhw, ond dwi wedi gweld riset ar gyfer gin mafon ( neu fwyar) duon sy’n edrych yn neis – digon tebyg i’r eirin tagu, ond efo pod vanilla yn ogystal â’r gin, eirin a siwgr. Ond sdim rhaid defnyddio’r vanilla chwaith – ond mae gen i rai ers Uganda o hyd.
Ac mi fydd yn haws rhoi’r mafon duon mewn jar kilner na photel gin ( i gychwyn o leia) am fod yr eirin gymaint mwy. Mae’n well ei gadw am 12 mis cyn ei yfed, ond mi fydd yn iawn ar ôl 3 mis hefyd. 
Mae modd gwneud gin hyfryd efo damsons hefyd ond dydi hi’m yn flwyddyn wych ar gyfer rheiny chwaith, yn anffodus. Na, yr unig beth sy’n tyfu’n dda yma ydi mafon duon. Mae nghoese i’n dyst o hynny ar ôl cael codwm fechan ar y beic rai dyddiau’n ôl wrth fynd i lawr drwy’r goedwig. Glanio wysg fy ochr mewn mieri, cofiwch. Fues i’n tynnu draenen ar ôl draenen allan o mhen ôl.
Ta waeth, ges i sioc o weld yn atodiad garddio’r Telegraph, eitem o’r enw: “How to Grow Blackberries”. Be?! Fysa unrhyw un call yn PLANNU mafon duon yn eu gerddi?! Ro’n i’n meddwl eu bod nhw’n tyfu’n wyllt ym mhobman, yn y wlad a’r ddinas? Os oes rhywun isio planhigion, mae croeso i chi ddod i ngardd i i dynnu faint fynnwch chi o’r gwreiddiau. Dwi’n cael tyg o war efo nhw’n aml iawn. Ond nefi … plannu mafon duon? Mae ‘na bethau od yn digwydd ym myd garddio, ond dyna un o’r pethau rhyfedda eto.
O ia, os dach chi isio syniad garddwriaethol am anrheg Nadolig, mae na lyfr newydd o’r enw ‘Gifts From the Garden’ gan Debora Robertson ar gael am £16.99 (Kyle Books) ( rhatach ar Amazon wrth gwrs – ond cefnogwch eich siopau llyfrau lleol cyn iddyn nhw ddiflannu!). Dwi’m wedi ei weld o, dim ond y clawr:
Ac mae na sawl llyfr arall gyda’r un enw – fyny i chi! Ond efallai y dylwn i gael copi gan fod angen i mi wneud eitem ar gyfer rhaglen Nadolig Byw yn yr Ardd, a does gen i’m syniad be fydd hwnnw eto. Mi fydd Sioned yn gwneud addurniadau o ryw fath mae’n siwr, Russ yn sôn am anrhegion Nadolig ar gyfer garddwyr am wn i, a bosib bod na rywbeth i mi yn y llyfr yma. Ond dwi wedi gneud eitemau am gin eirin tagu a gwin poeth/mwll/mulled o’r blaen – be sydd ar ôl?! Unrhyw gynigion, yn enwedig os ydyn nhw’n gymreig mewn rhyw ffordd, rhowch wybod, unai drwy’r blog yma neu ein tudalen Facebook. Diolch!
Reit, dwi’n mynd am dro ar y beic efo Del rwan, efo rycsac llawn potiau plastic ar fy nghefn i hel mafon duon. Mae ‘na rai anferthol, hyfryd i fyny’r ffordd i gyfeiriad Llanfachreth.
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: antihisthamine, bird alert window stickers, colyn, Frongoch, Geraint Williams RSPB, gwenyn mêl, gwreiddiau, mynedfa, patsh, pigiad, pleser, Russell, siapio, Sioned, uwd, wal
Dyma fo’r ail bigiad gan fy ngwenyn annwyl. Llawer iawn gwell na’r cynta, ond dim ond drwy’r siwt oedd hyn, felly wnaeth y colyn ddim aros i mewn, ac mi wnes i gymryd tabledi antihisthamine cryf, felly dyn a wyr sut siap fyddai ar fy mraich i heb rheiny! Y diwrnod canlynol oedd hyn, gyda llaw. Oes, mae’n rhaid diodde weithiau er mwyn cael y pleser o drin gwenyn mêl.
Ta waeth, mi fydd y gyfres yn ôl yn gyfredol cyn bo hir, a dyma i chi lun o Sioned pan fuon ni’n ffilmio yng Nghanolfan arddio Frongoch, ger Caernarfon:
Mae’r trefniannau wnaeth hi wrth ei phenelin a’i hysgwydd – del iawn – a ges i heuchera sbâr ganddi, sy’n gwneud yn dda iawn yn un o’r tyllau fu gynt â lwmpyn mawr o redyn ynddo. Dwi’n dal i godi o leia 2/3 o’r rheiny bob dydd ac mae’n dechrau altro yma. Dydi nghefn i ddim yn wych ar ôl tynnu a brwydro’r holl efo’r gwreiddiau o uffern, ond o leia dwi’m yn gorfod talu i fynd i gampfa efo’r holl chwysu ma.
A dyma Russell a Sioned efo peth o gynnyrch y patsh:
Russ yn edrych mor wahanol efo gwallt byr tydi? A naddo, chawson ni’m mynd a’r angenfilod yna adre efo ni go iawn!
Yno i wneud eitem am fwydo adar gwyllt ro’n i, a dyma fi efo Geraint Williams, swyddog efo’r RSPB, sydd, yn anffodus, wedi cau ei lygaid. 
Ond bosib mai ymabaratoi i ganu oedd o, neu ddim yn hoffi fy mhersawr i – nid mod i’n gwisgo peth yn aml. Beth bynnag, gawson ni sgwrs am y ffaith bod bwydo adar wedi mynd yn fusnes anferthol, a sut i ddal ati i fwydo heb fynd i’r coch. Mi soniodd bod uwd yn beth da ( a rhad) – a dyna dwi wedi bod yn ei roi ar y gwair ar ôl rhedeg allan o hadau blodyn yr haul – a diawcs, maen nhw wrth eu boddau efo fo. Uwd amdani felly – yn ogystal â’r cnau mwnci ac ati.
O ia, wyddoch chi fod rhai pobl yn rhoi ‘ready salted’ i adar? Wir i chi. Na – cnau heb eu trin gwbl plis!
A dyma ‘dip’ arall ges i gan Geraint. Dydi’r sticeri pila pala rois i ar fy ffenestri ddim yn eu rhwystro rhag hedfan i mewn i’r gwydr weithiau. ‘Rhain rwyt ti eu hangen’ medda fo:
Mae ganddyn nhw ofn y rhain yndoes, felly mi awn nhw o’u ffordd i hedfan i’r cyfeiriad arall. Ro’n i wedi ofni y bydden nhw’n eu cadw draw o’r ty yn llwyr, ond na, hyd yma, maen nhw’n dal i ddod yn agos ond nid yn peltio mewn i’r gwydr. Diolch, Geraint!
Ac os ydach chi’n teithio heibio fy nhy i weithiau, mi fyddwch chi wedi amau bod rhywun wedi gyrru i mewn i’r wal:
Ond na, taro bargen efo fy mrawd wnes i. Roedd o angen cerrig da ac ro’n i angen lledu’r fynedfa – oedd yn hawdd gan fod rhan ohoni’n amlwg wedi ei ychwanegu ryw dro. Mae’r darn welwch chi yn fanna â cherrig syth, smart, fydd yn ddel iawn pan ddaw Ger yn ôl i orffen y job … mae o wedi dod i dorri’r coed a thwtio rhywfaint:
Edrych gymaint gwell rwan tydi? Dwi’n cael llawer iawn mwy o olau, mae’n haws troi i mewn ac allan, ac mae ymwelwyr o gyfeiriad y Bala yn llawer llai tebygol o hedfan heibio heb fy ngweld i. Ydi, mae hi’n siapio yma! Cael gwared o’r rhododendrons yna hefyd ydi’r gobaith ryw dro. Gawn ni weld.
BLOG GARDDIO BETHAN GWANAS 