Filed under: Heb Gategori | Tagiau: Bangkok, bisgedi mêl, cwyr, Edward Werner, Gwrach y Gwyllt, gwyliau, Hanka, Higher Sorbian, mêl, Saigon, seilej, Sioe Ganllwyd, Sioe Rhydymain, Sorbeg Uchaf, tarten iola Horan
Sbiwch yr holl fu’n cystadlu yn yr adran fêl yn Sioe Ganllwyd. Sioe fechan ydi hi, ond roedd Carys wedi hel cystadleuwyr o bob man! 
Roedd y stwff efo cwyr yn werth ei weld hefyd. Dwi’m wedi mentro gneud dim efo fy nghwyr eto. Ond mi wnes i gystadlu efo fy mêl yn yr adran mêl golau:
A nagoes, does na’m cerdyn o unrhyw liw wrth fy mêl i! Carys gafodd y cerdyn coch … mae gwybodusion y byd mêl ( wel, Wil) yn trio deud mai ffliwc oedd y ffaith i mi ennill yn Sioe Talybont. Hmff. Ac yn synnu at y ffordd ro’n i’n hidlo fy mêl ar y rhaglen y noson o’r blaen! Ylwch, dim ond unwaith o’r blaen dwi wedi mynd drwy’r broses, iawn? Ac ro’n i’n eitha siwr mod i’n gwneud rhywbeth o’i le. Be, dwi ddim yn siwr, ond gai wybod, dicini …
Ges i affliw o ddim am fy misgedi mêl chwaith:
Ond roedden nhw’n flasus tu hwnt. Iawn, bosib nad oedden nhw i gyd cweit yr un lliw, ond dyna fo …
A dyma lun o darten Iola Horan, sy’n ennill am ei tharten ym mhob sioe mae’n trio ynddi:
Be ydi’r gyfrinach dwch? A sut mae gneud tarten sy’n plesio’r beirniaid? Sgen i’m clem.
Roedd ‘na bob math o gystadleuthau ‘gwledig’ gwahanol yno:
Yn wair a gwellt a seilej ( yn y bag Aldi!) a llysiau rhyfeddol o ystyried y tywydd a’r malwod.
Llongyfarchiadau i’r enillwyr oll, ac i Carys ac Enid yn enwedig, am drefnu’r holl beth – sydd ddim yn hawdd, mi wn. Cefnogwch eich sioeau bach lleol – a chynigiwch helpu os allwch chi! Mae Cyfarfod Blynyddol Sioe Rhydymain am 7.30 ar nos Fercher Tachwedd 7fed – a byddai croeso mawr i wynebau newydd …
Llun bach arall i chi rwan:
Edward Werner, darlithydd o Leipzig ydi hwn, efo copi o ‘Hanka’, sef ei gyfieithiad o ‘Gwrach y Gwyllt’ i iaith o’r enw Sorbeg Uchaf ( Higher Sorbian), iaith leiafrifol yn ardal yr Almaen. Sbiwch ar Wicipedia os am fwy o fanylion am yr iaith. Mae o wedi dysgu Cymraeg ( wrth gwrs – sut arall fyddai o wedi gallu cyfieithu’r nofel?!) ac mi benderfynodd bod ‘na themau yn fy nofel i fyddai’n gweithio ar gyfer siaradwyr Sorbeg uchaf hefyd … dach chi’n gweld! Mae ‘na fwy na jest rhyw yn fy nofelau i, ffenciw! Ac ia, yn Ffrwd y Gwyllt mae o – alwodd o acw i roi copi i mi, cyn i ni fynd i hel madarch i ginio. Fel mae rhywun …
A dyna fy mlog olaf am sbel – dwi’n mynd ar fy ngwyliau (o’r diwedd) ddydd Gwener. Dwi’n mynd i feicio o Bangkok i Saigon. Gewch chi’r hanes pan ddoi’n ôl.
Twdlw am y tro – mae gen i waith pacio i’w wneud. X
*Newydd gael ebost yn holi sut yn union dwi’n bwydo’r adar efo uwd:
Dim ond taflu’r ‘rolled oats’ sych ar y lawnt/llwybr yn syth o’r bocs.
Neu ar y bwrdd adar – lle bynnag.
Dim llanast – mae fy adar i’n ei sglaffio i gyd o fewn dim!
Ond mae’n debyg eu bod yn hoffi sbarion uwd wedi ei goginio hefyd.
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: blackberries, casglu, chanterelles, cnau, Coed y Brenin, Edward Werner, Gifts from the garden, gin eirin tagu, Gwrach y Gwyllt, Hanka, Higher Sorbian, madarch, mafon duon, mwyar duon, puffball, wiwerod
Mi fydda i’n mwynhau’r hydref am sawl rheswm; tywydd gwell gan amlaf – er nad ydi hi’n rhy wych yma hyd yma; ond mae hel cnau, madarch a mafon duon ac ati yn rhoi pleser mawr i mi. Mae’r cnau yn eitha da eleni, dim ond bod ‘na ormod o wiwerod o gwmpas.
Nid yn unig maen nhw’n dwyn bwyd yr adar, ond maen nhw’n sbydu fy nghoed cyll i hefyd!
Es i am dro efo ffrind ddoe i Goed y Brenin a dod o hyd i chanterelles anferthol, hyfryd, oedd ddim wedi cael gormod o sylw gan falwod.
Hyfryd wedi eu ffrio efo pupur du a chydig o hufen. O, ac es i am dro efo dyn o Leipzig rai dyddiau ynghynt, Edward Werner, sydd wedi cyfieithu ‘Gwrach y Gwyllt’ i Sorbeg Uchaf. ‘Hanka’ ydi’r enw Sorbeg ar y nofel rwan. Ydi, mae’r iaith yn bod – googlwch ‘Higher Sorbian’. Iaith leiafrifol arall, yn ardal yr Almaen ( mae ‘na Sorbeg Isaf hefyd), ac roedd Edward yng Nghymru ar gyfer cynhadledd ym Mangor. Ac fel y rhan fwya o bobl yn nwyrain Ewrop, mae o’n gallu gweld madarch lle fysech chi a fi’n cerdded heibio heb weld dim. Mi gawson ni omlets madarch gwyllt wedyn – efo chanterelles a puffballs –
Maen nhw’n fwytadwy os ydyn nhw’n dal yn wyn tu mewn – fel arfer pan maen nhw’n fychan. Ond mae na ‘Giant puffballs’ ar gael – sbiwch!
Nid Edward ydi hwnna gyda llaw, llun ges i oddi ar y we ydi o. Dim clem pwy ydi’r boi yna. Dwi’m wedi gweld puffball fel’na erioed. Ond blasus iawn meddan nhw!
Mae’r eirin tagu ( sloes) yn brin ofnadwy yn yr ardal yma, gyda choed sydd fel arfer yn diferu efo nhw yn gwbl wag neu efo dim ond un neu ddwy eirinen fach unig arnyn nhw. Mae gen i ffrindiau sydd â llond rhewgelloedd o eirin llynedd, ac mi gai rheiny os oes angen meddan nhw, ond dwi wedi gweld riset ar gyfer gin mafon ( neu fwyar) duon sy’n edrych yn neis – digon tebyg i’r eirin tagu, ond efo pod vanilla yn ogystal â’r gin, eirin a siwgr. Ond sdim rhaid defnyddio’r vanilla chwaith – ond mae gen i rai ers Uganda o hyd.
Ac mi fydd yn haws rhoi’r mafon duon mewn jar kilner na photel gin ( i gychwyn o leia) am fod yr eirin gymaint mwy. Mae’n well ei gadw am 12 mis cyn ei yfed, ond mi fydd yn iawn ar ôl 3 mis hefyd. 
Mae modd gwneud gin hyfryd efo damsons hefyd ond dydi hi’m yn flwyddyn wych ar gyfer rheiny chwaith, yn anffodus. Na, yr unig beth sy’n tyfu’n dda yma ydi mafon duon. Mae nghoese i’n dyst o hynny ar ôl cael codwm fechan ar y beic rai dyddiau’n ôl wrth fynd i lawr drwy’r goedwig. Glanio wysg fy ochr mewn mieri, cofiwch. Fues i’n tynnu draenen ar ôl draenen allan o mhen ôl.
Ta waeth, ges i sioc o weld yn atodiad garddio’r Telegraph, eitem o’r enw: “How to Grow Blackberries”. Be?! Fysa unrhyw un call yn PLANNU mafon duon yn eu gerddi?! Ro’n i’n meddwl eu bod nhw’n tyfu’n wyllt ym mhobman, yn y wlad a’r ddinas? Os oes rhywun isio planhigion, mae croeso i chi ddod i ngardd i i dynnu faint fynnwch chi o’r gwreiddiau. Dwi’n cael tyg o war efo nhw’n aml iawn. Ond nefi … plannu mafon duon? Mae ‘na bethau od yn digwydd ym myd garddio, ond dyna un o’r pethau rhyfedda eto.
O ia, os dach chi isio syniad garddwriaethol am anrheg Nadolig, mae na lyfr newydd o’r enw ‘Gifts From the Garden’ gan Debora Robertson ar gael am £16.99 (Kyle Books) ( rhatach ar Amazon wrth gwrs – ond cefnogwch eich siopau llyfrau lleol cyn iddyn nhw ddiflannu!). Dwi’m wedi ei weld o, dim ond y clawr:
Ac mae na sawl llyfr arall gyda’r un enw – fyny i chi! Ond efallai y dylwn i gael copi gan fod angen i mi wneud eitem ar gyfer rhaglen Nadolig Byw yn yr Ardd, a does gen i’m syniad be fydd hwnnw eto. Mi fydd Sioned yn gwneud addurniadau o ryw fath mae’n siwr, Russ yn sôn am anrhegion Nadolig ar gyfer garddwyr am wn i, a bosib bod na rywbeth i mi yn y llyfr yma. Ond dwi wedi gneud eitemau am gin eirin tagu a gwin poeth/mwll/mulled o’r blaen – be sydd ar ôl?! Unrhyw gynigion, yn enwedig os ydyn nhw’n gymreig mewn rhyw ffordd, rhowch wybod, unai drwy’r blog yma neu ein tudalen Facebook. Diolch!
Reit, dwi’n mynd am dro ar y beic efo Del rwan, efo rycsac llawn potiau plastic ar fy nghefn i hel mafon duon. Mae ‘na rai anferthol, hyfryd i fyny’r ffordd i gyfeiriad Llanfachreth.
Filed under: Heb Gategori | Tagiau: 2012, beebase, gwenyn, gwin poeth, gwrach, Gwrach y Gwyllt, mêl, mulled wine, Robin, thermomedr, varroa
Dyma i chi lun gan Robin, fy nai. Wrth fy modd efo fo! Felly dyna ddechrau Nadoligaidd i’r cofnod – yr un olaf yn 2011, mae’n siwr. Fydda i ddim yn blogio mor aml tra mae’r rhaglen oddi ar yr awyr, dim ond yn achlysurol, os bydd rhywbeth difyr a pherthnasol yn codi, iawn?
Wedi cael ymateb da iawn i’r rhaglen Nadolig! A rhag ofn eich bod am wneud eich gwin poeth ( mulled wine) eich hun (ROEDD f’un i’n well nag un potel Steffan, wir yr …) dyma’r cynhwysion:
potel o win coch ( dim byd rhy ddrud)
sloch o frandi
sloch golew o sudd oren ( cranberry yn iawn hefyd)
sloch da o ddwr ( ddim yn siwr os nodwyd hyn ar y rhaglen)
bag neu becyn neu lond llaw o sbeisys ar gyfer gwin poeth ( ar gael mewn unrhyw siop groser fel arfer)
gallwch ychwanegu tangerine efo cwpwl o gloves ynddi os liciwch, jest cofiwch bod blas y cloves yn gallu bod yn ormod i rai.
siwgr ( ychwanegu fesul tipyn – jest blaswch y stwff bob hyn a hyn i weld os oes angen mwy). Dechreuwch efo llond llaw. Brown neu wyn yn iawn, dwi’n tueddu i ddefnyddio chydig o’r ddau.
Gadael i’r cyfan gynhesu mewn sosban – peidiwch a gadael iddo ferwi. Mwynhewch!
Mae pobl yn holi am y gwenyn hefyd, wel, dwi newydd fod yn sbio arnyn nhw bore ‘ma ac maen nhw’n dawel iawn – y rhan fwya yn cysgu, ddeudwn i. Ro’n i wedi rhoi llond bwced o hylif llawn siwgr iddyn nhw sbel yn ôl ac mae o’n dal yn eitha llawn felly dydyn nhw’n amlwg ddim yn defnyddio llawer o egni rwan. Mi wnes i stwffio chydig o sbwng i’r hollt cefn ar waelod y cwch hefyd, i’w helpu i gadw’r cwch yn gynnes pan fydd hi’n oeri go iawn.
Mi wnes i archebu thermomedr ar gyfer cychod gwenyn ddoe, hefyd, a phan ddaw o mi wnai gymryd llun a gadael i chi wybod os ydi o’n werth ei gael. Doedd o’m yn ddrud iawn beth bynnag.
Ges i adroddiad blynyddol gwenynwyr Cymru hefyd, oedd yn fy annog i gofnodi fy manylion ar ‘beebase’, felly dwi newydd wneud. 101 o wenynwyr newydd oedd arno yn 2007, a 404 yn 2011 – 405 rwan! Difyr oedd gweld nad oes sôn am afiechydon yng Ngwynedd eleni, felly mae hynna’n ryddhad. Dwi’m wedi gneud dim i drin Varroa eto. Ond mae’n siwr y daw Carys heibio rhyw ben i ddangos i mi be sydd angen ei wneud.
Ches i’m digon o fêl eleni i fedru rhoi jariau fel anrhegion Nadolig; ro’n i eisoes wedi rhoi peth i fy rhieni a gweddill y teulu. Ond efallai y bydd o’n bosib flwyddyn nesa – gawn ni weld. Dwi isio cwch ychwanegol, mae hynny’n bendant – rhag ofn i rhain benderfynu heidio yn un peth! 
Ond maen nhw’n amlwg yn hapus eu byd yma hyd yma, a dwi’m wedi cael pigiad yn ystod fy mlwyddyn gynta o’u cadw, o leia. Ond ges i sgwrs ddifyr ym mharti Nadolig Cwmni Da nos Wener, efo rhywun oedd wedi casau cadw gwenyn efo’i dad. Bob tro roedden nhw’n tynnu gwenyn, mi fyddai bywyd yn uffern i bawb ( a’r ci a’r gath) am ddyddiau wedyn, gan fod y gwenyn wedi gwylltio’n rhacs ac yn ymosod ar unrhyw beth oedd o fewn cyrraedd. Doedd fy ngwenyn i ddim felly, rhaid cyfadde, ond pwy a wyr sut fydd hi tro nesa …
Y mwya dwi’n siarad efo gwenynwyr, mwya’n byd dwi’n meddwl bod yma ddeunydd rhaglen deledu neu lyfr, neu rywbeth. Roedd na raglen radio difyr yn ddiweddar yndoedd? Efo gwenynwyr Cymraeg Ceredigion. Dim ond ei hanner glywais i, ond mi wnes i fwynhau’n arw.
Iawn, dyna ni am eleni ta. Nadolig Llawen i chi i gyd a welai chi yn 2012!
o.n: Sbiwch be sydd ar do Ffrwd y Gwyllt rwan!
Ia, gwrach. Fan hyn wnes i sgwennu ‘Gwrach y Gwyllt’ a dwi wedi bod isio un o’r rhain ers sbel … wrth fy modd!
BLOG GARDDIO BETHAN GWANAS 